Αυτισμός και νευροφλεγμονή

Το άρθρο αναδημοσιεύτηκε από εδώ 

Ο ρόλος της φλεγμονής για την αποκατάσταση βλάβης των ιστών του ανθρώπινου σώματος από προσβολές όπως τραύμα, λοίμωξη, ακτινοβολία είναι σημαντικός. Η ευεργετική δράση της φλεγμονής περιλαμβάνει την ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος, την εξουδετέρωση των επιβλαβών μικροοργανισμών, τη ρύθμιση της ομοιοστασίας (=σταθερή κατάσταση) του οργανισμού και την επούλωση του τραύματος. Συνεπώς, στις περιπτώσεις αυτές παρέχεται προστασία, αποκατάσταση και θεραπεία.

Παρόλα αυτά, όταν δεν λειτουργούν επαρκώς οι μηχανισμοί αυτοπεριορισμού της φλεγμονής, αυτή μπορεί να πυροδοτείται λανθασμένα, να εξακολουθεί, και σε περιπτώσεις χρόνιας απορρύθμισης, να καθίσταται όχι μόνο αναποτελεσματική αλλά και επιβλαβής. Αυτο συμβαίνει διότι μπορεί να στρέφεται εναντίον μας όπως συμβαίνει στις αλλεργικές αντιδράσεις ή στα αυτοάνοσα νοσήματα. Στις περιπτώσεις αυτές η προσβολή μπορεί να αφορά πολλά όργανα του σώματος, όπως έντερο, δέρμα, αρθρώσεις, μύες, νεφρά, οφθαλμούς, βλεννογόνους, ακόμα και στο ίδιο άτομο, και μπορεί επίσης να επηρρεάσει και να προκαλέσει συμπτώματα από το νευρικό σύστημα.

Μέχρι πρόσφατα, ως αυτοάνοσα νοσήματα χαρακτηρίζονταν τυπικά τα ρευματικά νοσήματα, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, η σκληροδερμία, οι φλεγμονώδεις εντεροπάθειες, και στην περίπτωση του νευρικού συστήματος, χαρακτηριστικό παράδειγμα, η σκλήρυνση κατά πλάκας. Όμως, τις τελευταίες δεκαετίες, αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο ο ρόλος της φλεγμονής στην παθογένεια και άλλων νοσημάτων. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε την παχυσαρκία, τα καρδιαγγειακά, περιλαμβανομένου του εμφράγματος του μυοκαρδίου και των ισχαιμικών εγκεφαλικών επεισοδίων, νεοπλασίες, την κατάθλιψη, την ινομυαλγία, τα νευροεκφυλιστικά, όπως η νόσος αλτζχάιμερ και πάρκινσον, αλλά και τις πρωτοπαθείς κεφαλαλγίες (όπως η ημικρανία), την επιληψία και τις νευροαναπτυξιακές διαταραχές, όπως ο αυτισμός.

Ειδικότερα ο αυτισμός, θεωρείτο έως και πρόσφατα κυρίως ψυχιατρική νόσος με συναισθηματικό υπόβαθρο. Αυτό άλλαξε άρδην, την τελευταία δεκαετία μετά από μια σειρά επιστημονικών εργασιών που επαναπροσδιόρισαν τα δεδομένα, και τον τρόπο προσέγγισης. Χαρακτηριστικά, αναφέρουμε τις εργασίες του καθηγητή Θεοχαρίδη στο πανεπιστήμιο Tufts της Βοστώνης, που έριξαν νέο φως στη διερεύνηση της νευροφλεγμονής και το ρόλο ειδικών κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος που βρίσκονται σε ειδικές περιοχές του εγκεφάλου, τα μαστοκύτταρα.

Θα προσπαθήσουμε εδώ να συνοψίσουμε τα σημαντικότερα ευρήματα που σχετίζονται με το θέμα της νευροφλεγμονής και την παθογένεια στο φάσμα του αυτισμού. Φαίνεται λοιπόν ότι τουλάχιστον σε ένα σημαντικό ποσοστό αυτιστικών παιδιών οι μηχανισμοί της φλεγμονής στον εγκέφαλο που πυροδοτείται από την ενεργοποίηση των μαστοκυττάρων έχουν σημαντικό ρόλο. Δείχθηκε για παράδειγμα, ότι σε πολλά αυτιστικά παιδιά, αλλά και παιδιά με άλλες συμπεριφορικές διαταραχές όπως σύνδρομο υπερκινητικότητας και ελλειματικής προσοχής, σε σχέση με ομάδες φυσιολογικών, υπάρχουν περισσότερες τροφικές δυσανεξίες, αλλεργία και άσθμα. Επίσης, ότι σε παιδιά που εμφανίζουν τη διαταραχή των μαστοκυττάρων, που λέγεται μαστοκυττάρωση (mastocytosis), η πιθανότητα για εμφάνιση διαταραχών φάσματος αυτισμού αυξάνεται κατά 10 φορές σε σχέση με το γενικό πληθυσμό των παιδιών.

Τα μαστοκύτταρα λοιπόν, είναι κύτταρα του ανοσοποιητικού που παράγονται στον μυελό των οστών, μεταναστεύουν σε ιστούς και στη συνέχεια δεν μετακινούνται. Υπάρχουν εκτός από άλλους ιστούς, όπως δέρμα, έντερο, και στον εγκέφαλο με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Η ενεργοποίησή τους προκαλείται από πλειάδα ενδογενών και εξωγενών ερεθισμάτων και προκαλούν φλεγμονή. Τα περιβαλλοντικά ερεθίσματα μπορεί να είναι ιοί, βαρέα μέταλλα (που εισέρχονται πχ από τη διατροφή), βακτήρια, μήκυτες, παράσιτα, δηλητήρια. Επίσης φάρμακα μπορεί να είναι ερεθίσματα ενεργοποίησης όπως τα μυοχαλαρωτικά, τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, η οιστραδιόλη, η βανκομυκίνη. Τα εσωτερικά ερεθίσματα μπορεί να είναι γενετικοί παράγοντες αλλά και πεπτίδια, όπως η ορμόνη που εκλύεται στο στρες CRH (Corticotropin Releasing Hormone), η ενδοθηλίνη, η θρομβίνη, κ.α. , κυτταροκίνες και αυξητικοί παράγοντες, όπως οι ιντερλευκίνες IL1, IL4, IL6, IL33, και οι παράγοντες NGF (Nerve Growth Factor), SCF (Stem Cell Factor).

Τοποθετημένα σε άμεση συνάφεια τόσο με τα τριχοειδή αιμοφόρα αγγεία του εγκεφάλου, όσο και με τις απολήξεις των νευρικών κυττάρων επηρρεάζουν και επηρρεάζονται από τις τοπικές συνθήκες. Όταν ενεργοποιούνται για παράδειγμα τα μαστοκύτταρα, ενεργοποιούν με τη σειρά τους τα μικρογλοιακά κύτταρα τα οποία βρισκόμενα σε άμεση συνάφεια με τις νευρικές απολήξεις, τις καταστρέφουν. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι σαν ζιζάνια πνίγουν τις νευρικές συνάψεις, τις συνδέσεις που ενώνουν το ένα κύτταρο του εγκεφάλου με το άλλο και δημιουργούν τα νευρωνικά δίκτυα, μέσω των οποίων μεσολαβούνται συγκεκριμένες εγκεφαλικές λειτουργίες. Οι διαταραχές αυτές είναι λογικό να έχουν ιδιαίτερο ρόλο και σημασία, όταν πρόκειται για τα αναπτυσσόμενα νευρωνικά δίκτυα του εγκεφάλου του εμβρύου, του νεογνού ή του βρέφους.

Τα ενθαρρυντικά νέα είναι ότι υπάρχουν φυσικές φαρμακευτικές ουσίες που μπορούν να αναστρέψουν την διαδιακασία που περιγράφτηκε παραπάνω. Φυσικά είναι σημαντική η πρόληψη, ώστε οι παράγοντες που οδηγούν σε ενεργοποίηση των μαστοκυττάρων να εκλείψουν, αλλά ακόμα και αν τα μαστοκύτταρα είναι ήδη διεγερμένα, υπάρχει φαρμακολογικός μηχανισμός απενεργοποίησής τους. Το σημαντικό στην περίπτωση αυτή είναι  ότι δεν πρόκειται για μια συνθετική ουσία αλλά για μια φυσική θεραπεία που δεν προκαλεί παρενέργειες ακόμα και σε μεγάλες δόσεις. Το κρίσιμο ζήτημα είναι να μπορέσει η φυσική αυτή ουσία να βρεθεί σε επαρκείς συγκεντρώσεις στις κομβικές περιοχές του εγκεφάλου που υπάρχει η νευροφλεγμονή. Πάντως έχουν γίνει ήδη αρκετές κλινικές δοκιμές με ειδικά σχεδιασμένα σκευάσματα, με βελτίωση συμπτωμάτων σε αυτιστικά παιδιά και υπάρχουν παιδιά που κατάφεραν να ανακτήσουν την ικανότητα λόγου.

Οι συγκεκριμένες αυτές ουσίες ανήκουν στην κατηγορία των φλαβονοειδών, που είναι ουσίες που υπάρχουν σε φρούτα, μούρα, μερικά βότανα και λαχανικά. Στα σκευάσματα που χορηγούνται οι ουσίες αυτές βρίσκονται σε πολύ μεγαλύτερες δόσεις ώστε να έχουν την επιθυμητή δράση. Επιπλέον, θα μπορούσε να γίνει και μια επιλογή στις φυσικές πηγές που τις περιέχουν σε μεγάλες συγκεντρώσεις, και αυτές να χρησιμοποιούνται σε επαρκείς ποσότητες και σε τακτική βάση μέσω της διατροφής. Χαρακτηριστικές δράσεις τους είναι ότι ελαττώνουν το οξειδωτικό στρες, αναστέλλουν τη φλεγμονή, αναστέλλουν την ενεργοποίηση των μαστοκυττάρων, αναστέλλουν την ενεργοποίηση των μικρογλοιακών κυττάρων, αναστέλλουν τη νευροτοξικότητα, είναι χηλικές ουσίες, αν και σχετικά ασθενείς, των επιβλαβών μετάλλων (δηλαδή τα απομακρύνουν από τα κύτταρα), αυξάνουν τη μνήμη, και σε πειράματα με ποντίκια εδείχθη ότι βελτιώνουν τη συμπεριφορά που μοιάζει με αυτισμό.

Το άρθρο αναδημοσιεύτηκε από εδώ